Reprezentacja spółki z o.o. w sprawach ze stosunku pracy, na podstawie art. 3(1) KP
O tym, czy osoby uprawnione do składania oświadczeń woli w spółce kapitałowej mogą w imieniu pracodawcy podejmować czynności w sprawach z zakresu prawa pracy nie decydują przepisy prawa handlowego, ale co do zasady art. 3 (1) Kodeksu pracy, stanowiący normę szczególną wobec przepisów Kodeksu spółek handlowych. Zgodnie z powołaną regulacją Za pracodawcę będącego jednostką organizacyjną czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba.
Czynności z zakresu prawa pracy 
W pierwszej kolejności warto wyjaśnić co należy rozumieć jako „czynności z zakresu prawa pracy”. Chodzi tu o czynności w szerokim tego słowa znaczeniu, a więc zarówno czynności prawne, jak i faktyczne. Czynnościami prawnymi z zakresu prawa pracy mogą być w szczególności zawarcie i rozwiązanie umowy o pracę, dokonanie wypowiedzenia zmieniającego. Z kolei do działań faktycznych można zaliczyć takie czynności jak wydanie świadectwa pracy, nałożenie kary porządkowej, uwzględnienie albo odrzucenie sprzeciwu od nałożonej kary porządkowej i jego ewentualne sprostowanie, udzielenie urlopu wypoczynkowego lub urlopu bezpłatnego, czy też zwolnienia od pracy, zwolnienie z obowiązku świadczenia pracy.
Osoba i organ zarządzający
Z osobą zarządzającą będziemy mieli do czynienia przede wszystkim w przypadku pracodawcy będącego osobą fizyczną. W przypadku pracodawcy działającego w formie spółki prawa handlowego, pracodawca działa co do zasady poprzez swoje organy. Aby wyjaśnić te zagadnienia warto wspomnieć o tzw. teorii organów osób prawnych. Teoria organów opiera się na zasadzie, iż spółka kapitałowa działa przez swoje organy. Zasady funkcjonowania organu określone są przede wszystkim w umowie spółki. Regułą jest reprezentowanie spółki z o.o. przez dwóch członków zarządu (ewentualnie przez członka zarządu działającego łącznie z prokurentem). Teoria ta może, ale nie musi pokrywać się z zasadami reprezentacji spółki w odniesieniu do spraw pracowniczych.
Inna wyznaczona osoba
Sytuacja wygląda nieco inaczej kiedy w zakładzie pracy, będącym spółką kapitałową powołana zostaje „inna wyznaczona osoba” do podejmowania czynności z zakresu prawa pracy.
„Inną wyznaczoną osobą” może być zarówno pracownik zakładu, jak i osoba z nim niezwiązana. Może być to również osoba fizyczna, osoba prawna (np. firma konsultingowa) lub organ. Wyznaczając „inną osobę” pracodawca może wskazać konkretną osobę lub funkcję pełnioną w zakładzie pracy przez daną osobę np. „kierownik działu kadr” lub „dyrektor finansowy”.
Pierwszeństwo regulacji prawa pracy wobec prawa handlowego
Co istotne, w stosunkach pracy w zakresie zasad reprezentacji pracodawcy pierwszeństwo mają regulacje prawa pracy. Nawet jeśli w np. prawie handlowym regułą jest reprezentowanie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością przez dwóch członków zarządu (ewentualnie przez członka zarządu działającego łącznie z prokurentem), to w stosunkach pracy sposób reprezentowania tej spółki może być odmiennie kształtowany i ma on pierwszeństwo przed regulacjami prawa spółek (wyrok SN z 4 listopada 2009 r., I PK 106/09).
W konsekwencji, w przypadku wyznaczenia w spółce kapitałowej osoby do działania za pracodawcę w rozumieniu art. 3(1) KP spółka może być reprezentowana w sprawie z zakresu prawa pracy przez osobę wyznaczoną na podstawie 3(1) KP, zaś zasady wynikające z KSH lub statusu nie będą miały zastosowania.
Należy jednak pamiętać, że wyjątkiem będzie zawieranie umów z zakresu prawa pracy z członkami zarządu spółki z o.o. W tym wypadku pierwszeństwo mają przepisy art. 210 KSH, zgodnie z którymi jednoznacznie wskazano radę nadzorczą i pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników jako podmioty wyłącznie uprawnione do reprezentacji spółki w umowach z członkami jej zarządu. Wyjątek ten dotyczy również spółki akcyjnej.
Sposób wyznaczania osoby działającej za pracodawcę
Dodatkowym problemem praktycznym jaki zarysowuje się na kanwie powołanego przepisu, jest sposób wyznaczania osoby działającej za pracodawcę. Treść art. 3(1) KP nie odpowiada bowiem wprost na pytanie na jakich zasadach dochodzi do ustalenia osoby właściwej do reprezentowania spółki w takim obszarze. W praktyce wyznaczenie to może nastąpić w różnego rodzaju aktach wewnętrznych spółki (np. w regulaminie pracy, regulaminie organizacyjnym itp.), a nawet może wynikać z utrwalonej zwyczajowej praktyki w zakładzie pracy. Ponadto, wyznaczenie osoby nie jest uzależnione od udzielenia takiej osobie pisemnego upoważnienia. Istotne jest bowiem tylko to, aby nastąpiło przez złożenie (choćby dorozumiane) oświadczenia woli pracodawcy i wyrażenie na to zgody przez osobę wyznaczoną.
W szczególnych przypadkach wyznaczenie osoby może także nastąpić na podstawie orzeczenia sądowego bądź decyzji o charakterze administracyjnym, np. przypadku powołania syndyka lub wyznaczenia likwidatora przedsiębiorstwa państwowego.
Podsumowując, aktualne orzecznictwo sądów w przeważającej części prezentuje stanowisko, iż sposób reprezentacji pracodawcy w sprawach z zakresu prawa pracy określony w art. 3(1) KP, ma pierwszeństwo przed regulacjami prawa handlowego. Teza ta budzi niemałe kontrowersje wśród menadżerów, bowiem w znaczny sposób ogranicza osobom reprezentującym dany podmiot swobodę decyzyjną w sferze spraw pracowniczych.
Dzień dobry!
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }